تزریق واکسن با نخ دندان | انقلابی در روش های بدون سوزن
ایدهای شگفتانگیز از دنیای دندانپزشکی
تا امروز نخ دندان فقط ابزاری برای بهداشت دهان بود، اما پژوهشگران آمریکایی نشان دادهاند شاید در آینده از نخ دندان برای تزریق واکسن بدون سوزن استفاده شود.
این روش از بافتی ویژه در لثه به نام اپیتلیوم اتصال لثه (Junctional Epithelium) استفاده میکند؛ ناحیهای بسیار نازک و نفوذپذیر بین دندان و لثه که میتواند محل ورود ایمن و مؤثر واکسن به بدن باشد.
چرا این ناحیه برای واکسیناسیون اهمیت دارد؟
برخلاف بیشتر بافتهای بدن که مانعی قوی در برابر ورود میکروبها دارند، اپیتلیوم اتصال لثه نفوذپذیرتر است.
این ویژگی باعث میشود سلولهای ایمنی بتوانند سریعتر به محل عفونت برسند و پادتن تولید کنند. دانشمندان فهمیدهاند که همین ویژگی میتواند برای رساندن واکسن به بدن نیز کاربرد داشته باشد.
روش اجرای آزمایش
تیم تحقیقاتی دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی، واکسن آنفلوآنزا را روی نخ دندان بدون موم قرار دادند و با آن دندانهای موشهای آزمایشگاهی را نخ کشیدند. سپس میزان تولید پادتن در این موشها را با گروههایی که واکسن را از طریق بینی یا زیر زبان دریافت کرده بودند مقایسه کردند.
نتیجه؟
پاسخ ایمنی در موشهایی که با نخ دندان واکسینه شدند بهمراتب قویتر از روش زیر زبانی و تقریباً برابر با واکسن بینی بود — با این تفاوت که خطر انتقال واکسن به مغز یا عوارض تنفسی در روش نخ دندانی وجود نداشت.
مرکز ایمپلنت دیجیتال دکترعرفان صفری در شیراز
چه نوع واکسنهایی با این روش سازگارند؟
پژوهشگران این تکنیک را با چند نوع واکسن مختلف آزمایش کردند:
- واکسنهای پروتئینی
- واکسنهای ویروس غیرفعال
- واکسنهای mRNA
در تمام موارد، روش «واکسن با نخ دندان» باعث تحریک ایمنی قوی هم در خون و هم در بافتهای مخاطی مثل بینی و ریه شد.
واکسن در دهان، نه در بازو
به گفتهی پروفسور هارویندر سینگ گیل، استاد نانوداروسازی دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی،
«وقتی واکسن تزریق میشود، پادتنها بیشتر در خون ساخته میشوند. اما اگر واکسن از طریق سطوح مخاطی (مثل دهان یا بینی) داده شود، بدن علاوه بر خون، در همان نواحی نیز پادتن تولید میکند. این یعنی خط دفاعی مضاعف در برابر ویروسها.»
به همین دلیل است که بافت لثه، مخصوصاً اپیتلیوم اتصال لثه، گزینهای عالی برای واکسیناسیون موضعی محسوب میشود.
آیا روش واکسن با نخ دندان ایمن است؟
یکی از چالشهای واکسنهای بینی احتمال انتقال مواد به مغز از طریق مسیر بویایی است.
اما در روش نخ دندانی چنین خطری وجود ندارد، چون واکسن تنها به بافت لثه محدود میشود و در عمق بدن نفوذ نمیکند.
همچنین در آزمایشها مشخص شد که خوردن یا نوشیدن بلافاصله پس از واکسن هیچ تأثیری بر قدرت ایمنی ایجادشده ندارد.
گام بعدی: از موش تا انسان
در آزمایشهای بعدی، پژوهشگران برای بررسی قابلیت استفاده انسانی، از فلاسپیک (Floss Pick) استفاده کردند — همان نخ دندان دستهدار معمولی.
آنها نخ را به رنگ خوراکی آغشته کردند و از ۲۷ داوطلب خواستند تا با آن نخ دندان بکشند. نتیجه نشان داد حدود ۶۰ درصد رنگ به درون شیار لثه رسیده است، یعنی این روش از نظر عملی نیز قابل اجراست.
قیمت ایمپلنت دیجیتال یک روزه در شیراز + مدت زمان دقیق برای سفر
مزایا و محدودیتها
مزایا
- بدون نیاز به سوزن
- مناسب برای افرادی با ترس از تزریق
- تحریک ایمنی قویتر در سطوح مخاطی
- قیمت قابل مقایسه با روشهای فعلی واکسن
محدودیتها
- در نوزادان و کودکان بدون دندان قابل استفاده نیست
- در افراد مبتلا به بیماریهای لثه باید با احتیاط انجام شود
گامی بهسوی آیندهای بدون سوزن
با وجود این که هنوز تا کارآزمایی انسانی راه زیادی مانده، نتایج فعلی نشان میدهد که تزریق واکسن با نخ دندان میتواند تحولی در ایمنیسازی جهانی ایجاد کند.
روشی ساده، کمهزینه و بدون درد که میتواند جایگزین تزریقات مرسوم شود و از همان نقطهای که بیشتر ویروسها وارد بدن میشوند — یعنی دهان و بینی — سیستم ایمنی را فعال کند.
روش های پیشگیری از پوسیدگی ریشه دندان | راهنمای جامع برای داشتن دندان سالم در طول عمر
پرسشهای متداول
۱. آیا این واکسن با نخ دندان درد دارد؟
خیر، چون وارد جریان خون نمیشود و فقط در سطح لثه عمل میکند.
۲. آیا میتوان از این روش برای واکسن کرونا یا آنفلوآنزا استفاده کرد؟
بله، در آزمایشها واکسن آنفلوآنزا و واکسنهای mRNA مشابه کرونا نتیجه موفق داشتند.
۳. آیا این روش برای همهی افراد مناسب است؟
برای بزرگسالان با لثه سالم بله، اما برای کودکان یا مبتلایان به بیماری لثه نیاز به بررسی دارد.
۴. آیا این روش میتواند جایگزین واکسن تزریقی شود؟
در آینده بله، بهویژه برای واکسنهایی که نیاز به ایمنی مخاطی دارند.
۵. آیا هزینهی آن بیشتر از واکسن معمولی است؟
خیر، پژوهشگران معتقدند قیمت آن مشابه یا حتی کمتر از روشهای فعلی خواهد بود.
