10 علت اصلی خونریزی لثه هنگام مسواک زدن و روش های درمانی آن
خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یکی از شایع ترین شکایات در میان بیماران دندان پزشکی است که می تواند نشانه ای از مشکلات متعدد دهان و دندان باشد. بسیاری از افراد این مشکل را نادیده می گیرند و به دلیل ترس از دندان پزشکی یا عدم شناخت کافی از علل ایجاد کننده، درمان را به تاخیر می اندازند. در این مقاله به بررسی علل شایع خونریزی لثه هنگام مسواک زدن، روش های درمانی موثر و نکات پیشگیرانه می پردازیم تا شما بتوانید با آگاهی بیشتر از این مشکل جلوگیری کنید و در صورت بروز، درمان مناسب را در مرکز تخصصی ایمپلنت دکتر عرفان صفری دریافت نمایید.
اهمیت سلامت لثه
نقش لثه در حفظ سلامت دهان
لثه ها بافتی نرم و غنی از عروق و اعصاب هستند که دندان ها را در جای خود نگه می دارند و از ورود باکتری ها به ساختار عمقی استخوان جلوگیری می کنند. التهاب لثه و خونریزی مکرر می تواند به عفونت بافت های نگهدارنده دندان منجر شود و در بلند مدت باعث تحلیل استخوان و لق شدن دندان گردد.
پیامدهای درمان نشده
اگر خونریزی لثه هنگام مسواک زدن نادیده گرفته شود، عوارض زیر ممکن است رخ دهد:
- تشدید التهاب و پیشرفت به پریودنتیت
- تحلیل استخوان فک و از دست رفتن دندان
- افزایش احتمال بیماری های سیستمیک مانند دیابت و مشکلات قلبی
- کاهش کیفیت زندگی به دلیل درد و ناراحتی مزمن
ده علت اصلی خونریزی لثه هنگام مسواک زدن
۱: التهاب لثه یا ژنژیویت
ژنژیویت اولین مرحله بیماری لثه است که با تجمع پلاک و باکتری در حاشیه لثه آغاز می شود. علائم آن شامل تورم، قرمزی و خونریزی لثه هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن است. اگر در این مرحله درمان صورت نگیرد، التهاب پیشرفت کرده و به مراحل جدی تری مانند پریودنتیت تبدیل می شود.
۲: مسواک زدن نامناسب
استفاده از مسواک با برس بسیار سخت یا فشار بیش از حد هنگام مسواک زدن می تواند باعث آسیب مکانیکی به لثه گردد. این آسیب ها موجب خونریزی خفیف تا متوسط می شوند و در صورت تکرار، زخم های سطحی ایجاد کرده و التیام آن ها دشوار خواهد بود.
۳: عدم رعایت بهداشت دهان
عدم مسواک زدن منظم و استفاده نکردن از نخ دندان باعث تجمع پلاک دندانی می شود. پلاک حاوی باکتری های مضر است که منجر به التهاب لثه و خونریزی می شود. رعایت بهداشت دهان در دو نوبت مسواک روزانه و یک نوبت استفاده از نخ دندان، به طور چشمگیری این مشکل را کاهش می دهد.
۴: استفاده از نخ دندان نادرست
کشیدن نخ دندان با فشار زیاد یا تکنیک نادرست می تواند موجب بریدگی و خونریزی لثه گردد. برای جلوگیری از آسیب، نخ را با حرکات آرام و کنترل شده بین دندان ها حرکت دهید و از نخ های موم دار برای کاهش اصطکاک استفاده کنید.
۵: بیماری های سیستمیک
بیماری های مزمنی مانند دیابت کنترل نشده، مشکلات انعقادی خون و کم خونی می توانند باعث ضعف عروق لثه شده و خونریزی لثه هنگام مسواک زدن را تشدید کنند. در این موارد درمان بیماری زمینه ای و کنترل سطح قند خون یا اصلاح وضعیت هموگلوبین ضروری است.
۶: کمبود ویتامین ها
کمبود ویتامین های C و K نقش مهمی در سلامت لثه و انعقاد خون دارد. کمبود ویتامین C می تواند منجر به خونریزی لثه، درد و التهاب شود. مصرف میوه جات غنی از ویتامین C و سبزیجات برگ دار می تواند به بهبود وضعیت لثه کمک کند.
۷: داروهای خاص
برخی داروها مانند داروهای ضد انعقاد خون (وارفارین) و داروهای ضد صرع (فنی توئین) ممکن است باعث خونریزی لثه ای شوند. در صورت مصرف این داروها، حتماً دندان پزشکی خود را مطلع کنید تا در صورت لزوم دوز داروی شما با نظر پزشک تنظیم گردد.
۸: بارداری
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می تواند حساسیت لثه ها را افزایش دهد و در نتیجه خونریزی لثه هنگام مسواک زدن شایع تر شود. این وضعیت که به ژنژیویت بارداری معروف است معمولاً بعد از زایمان برطرف می شود، اما مراقبت ویژه دهان و دندان در این دوران ضروری است.
۹: ترومای دهانی
ضربه به دهان و آسیب ناشی از افتادن یا ورزش های تماسی ممکن است باعث جراحت و خونریزی لثه شود. در صورت مشاهده خونریزی پس از آسیب های فیزیکی، معاینه توسط دندان پزشکی برای بررسی آسیب دیدگی های داخلی و جلوگیری از عفونت مهم است.
۱۰: بیماری پریودنتال پیشرفته
اگر التهاب لثه درمان نشده و به پریودنتیت تبدیل شود، پاکت های پریودنتال عمیق شکل می گیرند که محل تجمع باکتری و رسوب می گردند. این پاکت ها باعث تخریب استخوان اطراف دندان شده و خونریزی مکرر لثه هنگام مسواک زدن را به همراه دارد.
روش های درمانی موثر
درمان های خانگی و بهبود عادات دهانی
تکنیک صحیح مسواک زدن
برای جلوگیری از خونریزی لثه هنگام مسواک زدن، مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به خط لثه قرار دهید و حرکات رفت و برگشتی کوتاه و ملایم انجام دهید. از فشار زیاد خودداری کرده و هر سه ماه مسواک خود را تعویض کنید.
استفاده از نخ دندان به روش صحیح
با نخ دندان نازک و موم دار شروع کنید و نخ را به آرامی به داخل فضای بین دندان ها هدایت نمایید. نخ را به شکل حرف C دور دندان قرار دهید و به آرامی بالا و پایین حرکت دهید تا پلاک دندانی برداشته شود.
شستشوی دهان با دهان شویه ضدمیکروبی
استفاده از دهان شویه حاوی کلرهگزیدین یا روغن های طبیعی مانند روغن درخت چای به کاهش میکروب های دهانی و التهاب لثه کمک می کند. شستشو را پس از مسواک زدن و نخ دندان انتخاب نمایید تا اثرگذاری افزایش یابد.
درمان های تخصصی در کلینیک
جرم گیری و بروساژ
جرم گیری تخصصی زیر و روی لثه با ابزار اولتراسونیک و سپس بروساژ با خمیرهای پولیش انجام می شود. این روش پلاک و رسوبات زیر لثه را حذف کرده و التهاب لثه را کاهش می دهد.
اسکیلینگ و روت پلینگ
در موارد پیشرفته تر، اسکیلینگ و روت پلینگ با بی حسی موضعی انجام می شود تا پاکت های پریودنتال تمیز شده و سطح ریشه دندان صاف گردد. این روش التهاب عمیق لثه را درمان و از تحلیل استخوان جلوگیری می کند.
لیزر درمانی
لیزرهای دندان پزشکی با توانایی ضدعفونی کنندگی و تحریک فرآیند ترمیم، التهاب لثه را کاهش داده و خونریزی را کنترل می کنند. لیزر درمانی کم تهاجمی بوده و روند بهبودی را تسریع می کند.
جراحی لثه
در موارد بسیار پیشرفته پریودنتیت، ممکن است نیاز به جراحی لثه برای حذف پاکت عمیق و تسهیل دسترسی به ریشه دندان باشد. بعد از جراحی، لثه بافتی محکم تر ایجاد می کند که کمتر دچار خونریزی می شود.
درمان های مکمل و تغذیه ای
مکمل های ویتامین C و K
مصرف مکمل های ویتامین C و K تحت نظر پزشک به تقویت دیواره عروق لثه و بهبود روند انعقاد خون کمک می کند. همچنین مصرف میوه ها و سبزیجات تازه توصیه می شود.
کنترل بیماری های سیستمیک
در صورت ابتلا به دیابت یا اختلالات انعقادی، همکاری بین دندان پزشکی و پزشک متخصص داخلی یا غدد ضروری است تا با کنترل بیماری زمینه ای، خونریزی لثه هنگام مسواک زدن کاهش یابد.
پیشگیری از خونریزی لثه هنگام مسواک زدن
رعایت بهداشت دهان و دندان
مسواک روزانه دو بار و نخ دندان یک بار در روز، استفاده از دهان شویه ضدعفونی کننده و مراجعه شش ماه یک بار برای جرم گیری تخصصی، پایه های پیشگیری از التهاب لثه و خونریزی آن هستند.
انتخاب مسواک و خمیر دندان مناسب
مسواک با برس نرم و خمیر دندان ضد حساسیت یا حاوی فلوراید مناسب ترین گزینه برای کاهش آسیب مکانیکی و حفظ سلامت مینای دندان و لثه است.
معاینات منظم دندان پزشکی
معاینه هر شش ماه یک بار توسط دندان پزشکی و بررسی بیماری های سیستمیک مرتبط، کلید تشخیص زودهنگام مشکلات لثه و درمان به موقع خونریزی لثه هنگام مسواک زدن است.
نتیجه گیری
خونریزی لثه هنگام مسواک زدن ممکن است علامتی از مشکلات ساده ای مانند مسواک زدن نادرست یا مسائل جدی تری مانند بیماری پریودنتال باشد. با شناخت علل اصلی، رعایت عادات صحیح بهداشت دهان و بهره گیری از خدمات تخصصی مرکز دندان پزشکی و ایمپلنت دکتر عرفان صفری، می توان این مشکل را درمان و از عوارض بعدی جلوگیری کرد. برای مشاوره تخصصی و دریافت درمان های پیشرفته، همین امروز به این مرکز مراجعه کنید و لبخندی سالم و بدون خونریزی را تجربه نمایید.
پرسش و پاسخ های متداول
۱: چه نکاتی در انتخاب مسواک و خمیر دندان برای کاهش خونریزی لثه هنگام مسواک زدن اهمیت دارد؟
برای کاهش احتمال خونریزی لثه هنگام مسواک زدن، اولین قدم انتخاب مسواک و خمیر دندان مناسب است. مسواک با برس نرم یا خیلی نرم، به بافت لثه کمتر آسیب میرساند و از ساییدگی و زخم شدن آن جلوگیری میکند. همچنین خمیر دندانی که حاوی فلوراید باشد به استحکام مینای دندان کمک میکند و خمیر دندانهای ضد التهاب یا ضد حساسیت میتوانند التهاب لثه را کاهش دهند. پیشنهاد میشود هر سه ماه یک بار یا هنگام ساییدگی برس، مسواک خود را تعویض کنید و از خمیر دندانهای حاوی کلرهگزیدین تنها با تجویز دندانپزشک استفاده نمایید تا تعادل باکتریایی دهان بههم نریزد.
۲: چگونه تکنیک صحیح مسواک زدن را یاد بگیرم تا التهاب و خونریزی لثه کاهش یابد؟
تکنیک صحیح مسواک زدن به صورت حرکتهای رفت و برگشتی کوتاه و زاویهدار انجام میشود. زاویه مسواک باید حدود ۴۵ درجه نسبت به خط لثه باشد تا برسها همزمان دندان و لثه را تمیز کنند. فشار زیاد به مسواک نیاورید و اجازه دهید وزن خود مسواک کار کند. حرکتها باید ملایم و کنترلشده باشند و هر بخش از دهان را حداقل ۱۰ ثانیه مسواک کنید. پس از پایان کار، دو دقیقه زمان برای کل نواحی دهان کافی است. تمرین این روش در چند روز اول با مشاهده در آینه و توصیه دندانپزشک به تثبیت تکنیک صحیح کمک میکند.
۳: چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنم اگر خونریزی لثه هنگام مسواک زدن ادامه پیدا کرد؟
در صورت تداوم خونریزی لثه هنگام مسواک زدن بیش از دو هفته با انجام مراقبتهای خانگی اصولی، حتماً باید به متخصص مراجعه کنید. اگر علاوه بر خونریزی علائمی چون بوی بد دهان مزمن، التهاب شدید، پسروی لثه یا لق شدن دندان مشاهده کردید، مراجعه فوری ضروری است. دندانپزشک با معاینه کلینیکی، احتمال بیماریهای لثه یا پریودنتیت را بررسی میکند و در صورت نیاز عکس رادیوگرافی یا CBCT تجویز میکند. تشخیص زودهنگام موجب کاهش نیاز به درمانهای پیچیده و هزینههای بالا میشود و سلامت طولانیمدت دهان را تضمین میکند.
۴: آیا مصرف داروهای خاص یا بیماری های زمینهای میتواند باعث خونریزی لثه هنگام مسواک زدن شود؟
بله، مصرف داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین یا داروهای ضدصرع مثل فنیتوئین میتواند باعث تشدید خونریزی لثه هنگام مسواک زدن شود. همچنین بیماریهای مزمنی مانند دیابت کنترلنشده یا کمخونی شدید دیواره عروق لثه را ضعیف کرده و التیام بافت را کند میکنند. در این شرایط لازم است با هماهنگی پزشک داروها را مدیریت کنید و به دندانپزشک اطلاع دهید تا مراقبتهای ویژهای مانند جرمگیری کم تهاجمی یا دهانشویههای ملایم برای شما در نظر بگیرد.
۵: چه تغذیهای میتواند به پیشگیری و بهبود خونریزی لثه هنگام مسواک زدن کمک کند؟
تغذیه سالم و متنوع نقش مهمی در حفظ سلامت لثه و پیشگیری از خونریزی آن دارد. دریافت کافی ویتامین C از میوههایی مانند پرتقال، کیوی و فلفل دلمهای به تقویت بافت همبند لثه کمک میکند و مصرف سبزیجات برگدار غنی از ویتامین K موجب بهبود انعقاد خون میشود. پروتئین مورد نیاز بدن از منابع کمچرب مانند ماهی و مرغ تسریعکننده ترمیم بافت است و مصرف لبنیات حاوی کلسیم به استحکام استخوان فک کمک میکند. همچنین نوشیدن آب فراوان باعث میشود مواد غذایی و باکتریها کمتر در حاشیه لثه تجمع کنند و شستشوی طبیعی انجام گیرد.
مقالات مرتبط:
